vrijdag 4 december 2015

Dagen derpå

Dagen derpå

Terwijl Nederland in de ban is van de-dag-voor, nl. Sinterklaas, is Denemarken in de ban van de-dag-erna ('dagen derpå'), nl. het referendum over het rechtsvoorbehoud.

Denemarken is wel volledig lid van de EU, maar heeft het recht om op bepaalde gebieden niet mee te doen, de zogenaamde 'voorbehouden', of wel 'opt-outs'. Die zijn: burgerschap (Denmarken erkent niet een mogelijk nog in te voeren Europees burgerschap), invoering van de euro, militaire samenwerking binnen de European Defence Agency en het Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid, en het rechtsvoorbehoud.

Dat rechtsvoorbehoud, daar ging het referendum over. Het houdt in dat Denemarken niet meedoet met Europese juridische samenwerking, en met samenwerking op gebieden die te maken hebben met binnenlandse politiek.

Nu heeft de vorige Deense regering besloten, dat het Deense rechtsvoorbehoud moest worden afgeschaft en dat er een nieuwe regeling zou komen, zoals Ierland en Engeland die ook hebben. Hierin kan het land per onderdeel kan beslissen of het aan nieuwe regelgeving gaat meedoen of niet – 'opt-in'. Tegelijkertijd besloot de regering om ook mee te doen aan een aantal verdragen en afspraken. Met name deelname aan Europol was nogal een heet hangijzer omdat, in het geval Denemarken níet meedoet, het land op achterstand van de andere EU-landen komt te liggen wat interne veiligheid betreft. Dit voorstel werd aangenomen.

Maar omdat het voorstel gaat over het afstaan van een deel van staatssouvereiniteit, is volgens de Deense grondwet een referendum verplicht.

Dat referendum was gisteren, en de Denen hebben 'nee' gestemd. Dat wil zeggen, 53,1% heeft 'nee' gestemd, en 46,9% 'ja'. Opkomstpercentage was 71,9%.

Wat betekent dit nu?

Voor Denemarken betekent het, dat het moeilijker wordt om mee te doen aan EU-samenwerking, zoals Europol. Het kán wel, maar dan moet Denemarken met alle EU-lidstaten afzonderlijk daarover een verdrag sluiten. En dat vergt nogal wat gedoe.

Voor de EU betekent het, dat het een motie van wantrouwen is, die andere lidstaten kunnen gebruiken als duwtje in de rug om niet langer meer mee te doen met de EU.

Maar als je vandaag de kranten leest, is er ook iets anders gebeurd: de politieke elite heeft een gevoelige afstraffing gekregen. EU heeft ook een afstraffing gekregen. Daarnaast is het een motie van wantrouwen aan het adres van de zittende (liberale) regering. De grote winnaars zijn de marxisten, de populisten en de ultra-liberalen.

Nou mocht ik niet stemmen, omdat ik geen Deen ben. Dan ben je toch wat minder gemotiveerd (of op z'n minst anders gemotiveerd). Het hele gebeuren ging ook een beetje aan me voorbij, omdat er relatief weinig over te vinden was in het nieuws. En: het is ingewikkeld! Pas nu ik dit blog schrijf, begrijp ik een beetje waar het om gaat – en zelfs daar ben ik nog niet helemaal zeker van.

Zelf zie ik het als een 'nee' van Denemarken aan de EU. En dat stemt me wat verdrietig. Als buitenlander is het altijd eng om te zien dat het land dat jou ontvangt de luiken sluit voor buitenlandse invloed.

Verder ben ik Europa-minded, en vind ik het jammer om te zien hoe een groot project dat zo veel heeft betekend en nog steeds veel betekent, zo vastloopt en zo onder vuur ligt.

Ook vind ik het naar om te zien hoe een volksraadpleging wordt gekaapt zodat mensen gaan stemmen op (of tegen) iets heel anders, dan op het kiesbiljet staat. Dat kapen is niet iets van kwaadaardige politici, of belangenverenigingen, of journalisten. Het is ook iets wat mensen zelf doen.

Het is griezelig om te zien hoe een democratisch instrument als het referendum, bedoeld als ontsnappingsluikje voor de dictatuur van de meerderheid, verwordt tot een verlenging van Facebook. Door 'ja' of 'nee' te stemmen, geef je een 'like' of een negatieve 'like'.

Er gaat iets fout met ons democratie-begrip. Dat is niet goed. Politiek is meer dan een 'like' per vier jaar. Democratie veronderstelt burgerschap. En burgerschap veronderstelt een gemeenschappelijke basis. Waar is die? Ik zie 'm niet zo. Dat ligt niet alleen aan de korte dagen en de lange nachten van dit seizoen.

Ik somber weer even in stilte door.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten